Klein Leed (3)

't Was zondagavond ergens in 1971 of '72. De familie zat aan tafel, vader, moeder, oudste zoon (scribent), dochter, jongste zoon. Het avondeten op zondag, toen nog een sociale gebeurtenis, bedoeld als een gezellig samenzijn, moeder had vers suddervlees in de pan, luxe groente, (witlof, spruiten of bloemkool) en soep vooraf. Maar ja, kinderen in de aanvallige leeftijd, tussen de 12 en de 18 en een moeder die een nogal kort lontje heeft, in een heel klein huisje met een nog kleiner eetkamertje, betekent een explosieve situatie........

Geen idee wat er aan vooraf ging en waardoor de situatie ontstond, maar dat is met enige zekerheid vast het volgende. Broertje wil iets en moeder ziet het niet zitten, komt in de meeste gezinnen ongeveer vijf keer per dagdeel voor. Zinloze discussie volgt, want pleitbezorger is twaalf jaar en dan zoek je de grenzen van je speelveld op. Broertje houdt vol en de toon wordt aan beide kanten hoger, een teken dat de zaak gaat escaleren en dan volgt op een goed moment het traditionele, "Vader, zeg jij er nu eens iets van". Bij ons dient het "Vader" vervangen te worden door "Geert", want mijn moeder sprak mijn vader altijd bij zijn voornaam aan. Pa kwijt zich met weinig enthousiasme van zijn opvoedkundige taak met het obligate "Ronald, luister naar je moeder". Mijn vader kon maar één ding tegelijk en hij was eigenlijk bezig met eten, niet met opvoeden en recalcitrante nazaten te corrigeren. Bovendien hield hij niet van discussiëren, daarom vroegen we alleen in uiterste nood iets aan hem. Het antwoord op je vraag was ja of nee en daar werd nooit meer van afgeweken, flexibiliteit was een woord en begrip, dat hij niet kon spellen, laat staan toepassen. Wel zo makkelijk, je wist precies waar je aan toe was.

Maar goed, mijn broertje was twaalf en moest alle fouten, die mijn zus en ik al lang hadden gemaakt nog maken. Hoewel hij van de meeste getuige was geweest, was er niets van blijven hangen, daar was hij op het moment suprème gewoon nog niet aan toe. Evolutie noemen we dat. Dus de discussie werd met verve voortgezet, met uiteindelijk een woede aanval van moeder ter afsluiting, waarin zij met veel decibellen een, moet ik eerlijk bekennen, treffende karakter-analyse van mijn broertje gaf, in een staccato van felle, korte zinnen, eindigend met de dooddoener, "En je houdt er nu over op, het gebeurt niet!!!!!" Mijn broertje werd nog roder in zijn gezicht, dan hij door de opwinding al was, haalde diep adem en zei, heel afgemeten: "Ik mag dit eigenlijk niet zeggen, maar ik doet het toch!!!! TEE-ER-UU-TEE!!!!"

Vader, zus en ik, keken elkaar in een onderdeel van een seconde aan en doken tegelijk alle drie onder de tafel, worstelend met ademnood om niet in lachen uit te barsten. Dit, terwijl boven de tafel "In al sijn grauwelijckheit" een openbare terechtstelling plaatsvond die zijn gelijke niet meer had gehad sinds 9 juli 1584 toen Balthasar Gerards op de Grote Markt in Delft heel langzaam werd dood gefolterd vanwege zijn geslaagde aanslag op Willem van Oranje.

Moeders had geen breekbank nodig voor het radbraken, dat kon ze met haar blote handen wel af, ze had geen zwaard nodig om je hoofd af te hakken, ze trok gewoon je kop van je romp, dit alles onder het schelle roepen van "Hepjenou genoehoeg!!!!! Hepjenou genoehoeg!!!!?? (bis tot in de 5e macht). Als je overigens als deerniswekkend slachtoffer daar op bevestigend antwoordde, betekende dat niet het einde van de afstraffing. Dat "Hepjenou genoehoeg!!!!" had meer een begeleidende functie als een metronoom voor het tempo van de klappen op de stoffelijke resten van de veroordeelde.

Mijn moeder verstond het beroep van scherprechter in al zijn facetten. Scherprechters wisten door hun beroep een hoop over wondverzorging. Na de executie werden de treurige overblijfselen van mijn broertje met liefde weer aan elkaar verbonden en opgelapt. Hij loopt nog steeds rond als postbode in Alkmaar en een paar weken terug ben ik nog met hem naar AZ-Heerenveen geweest,  Overigens ook een treurspel.......