Memento Mori (gedenk te sterven)

"Het ziet er niet best uit, meneer Kamps, ik zal mijn best doen, meer kan ik niet beloven, ik wens u veel kracht en sterkte de komende tijd". We schrijven dinsdagochtend 9 december 1998 en ik zit, samen met mijn echtgenote in de spreekkamer van een chirurg in het Medisch Centrum Alkmaar. Ik was al een tijd min en had om de één of andere onverklaarbare manier last van bloedarmoede en, naar ik in eerste instantie dacht, aanvallen van maagzuur. Op zondag 7 december kukelde ik van de tribune van boven naar beneden tijdens de wedstrijd AZ - FC Twente in de Alkmaarder Hout, vanwege de bloedarmoede was ik niet meer in staat mijn lichaam op temperatuur te houden, het was rond het vriespunt die dag. De chirurg had me net aan het verstand gebracht dat ik een groot kwaadaardig gezwel had in mijn dikke darm, dat mijn vooruitzichten sombertjes waren en tussen de regels door begreep ik maar al te goed dat ik geacht werd mijn akte van berouw op te maken. Ik was 44 jaar en 5 dagen later zou ik mijn 45e verjaardag vieren. Wel, dat gebeurde, genoeg naar binnen gekregen op maandag 14 december in het ziekenhuis. Als voorbereiding op de zware operatie de volgende dag moest ik vier liter vloeistof naar binnen werken, die mijn darmen zouden schoon maken. Heel gezellige verjaardag. Het vervolg moge duidelijk zijn..... Het is inmiddels half maart 2016, ik ben 62 jaar and alive and kicking.....

Over deze tijd kreeg ik regelmatig flashbacks bij het zien van de 2doc "Sterfelijk zijn...." over het boek dat de chirurg Atul Gawande schreef over zijn worsteling om terminale patïenten te vertellen dat het einde nadert en dat zij voorbereidingen moeten treffen. In de documentaire liet hij diverse artsen aan het woord komen, die vertelden hoe zij omgingen met die zogenaamde slecht nieuws gesprekken, waarin zij hun patiënten moesten vertellen, dat ze uitbehandeld waren en dat er moest worden nagedacht, hoe zij hun laatste tijd op dit ondermaanse wilden doorbrengen en hoe de palliatieve zorg moest plaatsvinden. Ook werden er diverse voorbeelden gefilmd van mensen in hun laatste weken.....

Er is een cultuurverschil tussen de Verenigde Staten en Europa, met name Nederland. In de eerste alinea maak ik al duidelijk, dat in mijn geval er meteen open kaart werd gespeeld. Komt koud op je dak, maar ik geloof niet dat ik het anders zou willen hebben meegemaakt. Natuurlijk ben je flabbergasted en van het paadje af, als je zoiets te horen krijgt, maar daarna ga je nadenken. En dan blijkt dat je, zeker op die leeftijd, nog eerst wel even een potje wil knokken, voordat je die tunnel met dat witte licht binnen stapt...

Bij de mensen in de Amerikaanse documentaire was dat hele traject al bewandeld en moesten de mensen met alle tact die mogelijk was, worden overtuigd dat het einde verhaal was en hoe moeilijk dat is voor een arts, die daarmee zijn of haar nederlaag moet erkennen. Vooral in het geval van de neuro-oncoloog, die met bijna 90% van haar patiënten dit soort gesprekken moest voeren. Respect voor zo iemand, blij dat het mijn vak niet is, in één zin samengevat.

Iets positiefs dat mij opviel in deze documentaire. De bevolkingssamenstelling van de Verenigde Staten is multicultureel. De Spanjaarden, Engelsen, Fransen en Hollanders die er vanaf het einde van de vijftiende eeuw landden moordden vakkundig de oorspronkelijke bewoners uit en sindsdien is het een immigratieland. Daar hebben ze het niet over allochtonen en autochtonen. De Amerikaan is multi-etnisch en denkt daarover verder niet na. Natuurlijk, racisme heb je overal, maar dat is helaas moeilijk uitroeibaar. Ik heb daarover al eens een verhandeling gehouden in mijn blog over de wet van Jante (http://boalsertermaat.blogspot.nl/2013/11/maaiveldcultuur-de-wet-van-jante-en-de.html).
Het kan wel, de multi-culturele samenleving. Nu wij nog.......

Ik draag dit stuk op aan mijn vrienden Ruud en Trudy van Balen. Zij hebben nog maar kort geleden laten zien, toen Ruud na een vreselijke ziekte overleed, hoe je groots afscheid kunt nemen. Zij zijn een voorbeeld voor mij.